شهرستان گناباد به دلیل تفاوت های اقلیمی و منطقه ای خود پوشش های گیاهی متنوعی دارد و گیاهان دارویی متنوعی در آن رشد می کنند.در زیر به برخی از آنها اشاره می شود.
ردیف |
نام |
نام محلی |
محل رشد |
خواص |
1 |
انغوزه |
شیره کمای |
کوه های شهر کاخک |
بسیار سرد و خشک، مفید جهت تصفیه خون و رفع چربی خون |
2 |
اسطو خدوس |
استاقدوس |
کوه های شهر کاخک |
گرم، جهت انواع سردرد، سرگیجه، میگرنف کاهنده عصبانیت و دلهره، ضد آسم، صرفهف لرزش اعصاب و درد مفاصل |
3 |
آویشن کوهی |
آویشن کوهی (ازگند) |
کوه های شهر کاخک |
گرم، تقویت بدن، ضد درد و تشنج، تقویت بینایی، رقیق کننده خون، رفع عفونت های ریوی، نقرس و سیاتیک |
4 |
بابونه |
گل مامونه |
بیابان های اطراف گناباد |
گرم، نیرو بخش، ورم بیضه و رحم را فرو می نشاند، کِرم کُش و ضد یبوست |
5 |
بادرنجویه |
بادرنجونه |
کوه ها و دشت کاخک |
گرم، تقویت کننده حافظه، بهبود نفس تنگی، مقوی مغز و اعصاب، مفید برای قلب و حواس پنج گانه، درمان خستگی روحی، بهبود سردرد های عصبی |
6 |
برگ چنار |
برگ چنار |
درختان چنار کاخک |
بسیار سرد، ضد آسم، چاق کننده، تب بُر، مفید جهت ضعف اعصاب و ورم معده، جلا دادن به پوست بدن |
7 |
برگ گردو |
برگ گردو |
درختان گردو |
گرم، مفید جهت کاهش قند خون، درمان نقرس |
8 |
بوی مادران |
بو مَدِرو |
زمین های کشاورزی، باغ ها و کوه های کاخک |
گرم، نیرو بخش، تقویت کننده قلب و اعصاب، ضد تشنج، تصفیه کننده خون، درمان ورم معدهف رفع اختلالات قاعدگی و... |
9 |
پونه |
پودونه |
مسیر جوی های آب |
گرم، ضد نفخ، سکسکه، تهوع و سوزش معده، ضد سرفه، خلط آور و ... |
10 |
خارخاسک |
خار سه پایه |
مزارع |
سرد، دافع سنگ کلیه و مثانه، ضد عفونی کلیه، رفع ورم پروستات |
11 |
خارشتر |
خار سبز |
مزارع |
سرد، دافع سنگ کلیه ، ادرار آور، مفید جهت سیاه سرفه |
12 |
رازیانه |
بادیان – بادیو |
مزارع سبزیجات و ... |
گرم، زیاد کننده شیر مادر، درمان قولنج، درد پهلو، بادشکن ( چون دارای هرمون زنانه است، مصرف زیاد برای مردان مضر است) |
13 |
شاه تره |
شتره |
مزارع |
معتدل، تصفیه کننده خون، تقویت و کبد، ضد یرقان، حاوی ویتامین C و موثر در رفع بیماری های پوستی |
14 |
شنبلیله |
شمبلیله |
مزارع سبزیجات و ... |
گرم، کاهنده قند خون و چربی خون، مَُلَیَّن |
15 |
شوید |
شوت یا شویت |
مزارع سبزیجات و ... |
گرم، کاهنده و چربی خون، التیام درد کمر، قاعده آور |
16 |
کاسنی |
کاسنی |
باغ ها |
سرد، تقویت کننده پوست و کبد، تب بُر، صفرابُر، ضد یرقان، تصفیه خون (مصرف آن نوزاد خانم های باردار را زیبا می کند) |
17 |
کاتوتی |
کاکوتی |
بیابان و کوه ها |
گرم، ضد نفخ، ضد برونشیت، نقرسف درد معده، معطر جهت دوغ |
18 |
کلپوره |
کلپوره |
کوه های کاخک |
گرم، مقوی معده، اشتها آور، ضد دل درد، ضد استفراغ، مفید برای نازائی، دافع قند خون، ضد آسم و سرفه |
19 |
کیالک |
زالزالک جنگلی |
مکان های کوهستانی |
سرد، درمان تپش قلب، تنظیم فشار خون، برطرف کننده تنگ شدن عروق، رقیق کننده خون |
20 |
گل و علف زوفا |
زوفا |
مناطق سردسیر |
گرم، مفید جهت سرفه های شدید و انواع سرماخوردگی و ... |
21 |
نعناع |
نعنا |
مزارع سبزیجات |
گرم، مقوی معده، مولد خون، اشتها آور، ضد دلپیچه، بادشکن، ضد بواسیر، ضد گرمازدگی، ضد اسهال |
22 |
یونجه |
یونجه، سبسک |
مزارع |
گرم، سرشار از ویتامین های A,C,D چاق کننده، مفید جهت قند خون، تصفیه کننده خون و افزایش قوای جنسی |
23 |
خرفه |
خُلفه |
خود رو میان دیگر علوفه ها |
سرد، تب بُر، تصفیه کننده خون، تسکین تشنگی، تسکین سوزش لوله مری و معده، رفع سرفه های مزمن و ... |
24 |
تره |
تره |
مزارع سبزیجات |
گرم، ضد سرفه، سینه را نرم می کند، خلط آور، درمان زکام و برنشیت، مقوی کمر و زیاد کننده شهوت |
25 |
زیره سیاه |
زیره سیَه |
کوه ها |
گرم، مقوی معده، ضد نفخ و گاز معده، زیاد کننده شیر مادر |
26 |
گشنیز |
گشنیز |
مزارع سبزیجات |
سرد، مقوی قلب، مغر و معده، رفع خفقان، وسواس وصرع |
27 |
گل سرخ |
گل تاج خروس |
مزارع |
بسیار سرد، تب بُر، ضد التهاب، رقیق کننده خون، درمان سریع صرفه مخصوصا در کودکان، نشاط آور |
28 |
ترنجبین |
خرنگوی |
بیابان ها و مزارع |
بسیار سرد، تب بُر، خلط آور، تسکین دهنده صرفه، مُلَیَّن |
29 |
شیر خشت |
شیر خشت |
مسیر جوی آب مناطق کوهستانی |
بسیار سرد، خواص مانند ترنجبین است. (شیر خشت، ضمغ یا شیره یک نوع درخت بید می باشد) |
30 |
زرشک |
زرشک |
کوه و دشت |
سذد، تصفیه کننده خون، اشتها آور، بر طرف کننده خلط، ( خوردن آن به صورت ناشتا سبب تنظیم فشار خون می شود) |
31 |
مَستار |
مَستار کوهی |
کوه ها |
معتدل، تسکین دهنده سردرد و درد های مفاصل |
32 |
زینان |
خُوردونه |
کوه و بیابان |
گرم، ضد عفونی کننده معده، ضد نفخ، دافع تُرش آب معده، ضد انگل، برای رفع اعتیاد مفید است |
33 |
نرخ |
نرخ |
کوه ها |
گرم، کرم کُش، ضد انگل، تقویت و ضد عفونی کننده معده، ، دافع تُرش آب معده، با آش مصرف می شود. |
34 |
سیر |
سیر |
مزارع سبزیجات |
بسیار گرم، ضد عفونی کننده قوی معده و دستگاه گوارش، تنظیم فشار خون، اثه را محکم می کند، ضد انگل و ... |
35 |
گل ختمی |
ختمی |
باغات |
سرد، مُلَیَّن بسیار قوی، تصفیه کننده دستگاه گوارش، جوشانده آن برای رفع درد دندان مفید است. |
36 |
خاکشیر |
خاکشیر |
مزارع و باغات |
معتدل، مُلَیَّن، تب بُر، درمان خلط، نوشیدن شربت آن با عرق بیدمشک باعث تقویت عمومی بدن است. |
37 |
گل لاله |
گل لاله |
کوه ها و دشت |
تصفیه کننده خون، مصرف آن در دوران قاعدگی خانم ها جبران خون می کند. |
38 |
گل محمدی |
گل گُلَوی |
منازل و باغات |
گرم، معطر، جهت درمان یبوست، تقویت عمومی بدن، مُلَیَّن، عفونت های دستگاه گوارش را درمان می کند. |
39 |
اسفناج |
اسفناج |
مزارع سبزیجات |
بسیار سرد، بهترین دارو یبوست، حاوی ویتامین های A,D مصرف زیاد آن محدودیتی ندارد. |
40 |
گل بنفشه |
بنوشه |
خود رو در باغ ها |
بسیار سرد، تب بُر، درمان سرما خوردگی، مخصوصا در کودکان، درمان سرگیجه و برونشیت |
41 |
بیدمشک |
بیدمشک |
گیاهی محلی است |
معتدل، مقوی قلب، رفع خفگی و خفقان، خون ساز، تقویت قبل و اعضا بدن، مثل جگر، شُش و تحال |
42 |
انگور فرنگی |
سبک انگور |
مزارع |
مُلَیَّن، رودل کودکان را درمان می کند. |
43 |
بید |
برگ درخت بید |
مناطق سردسیر و کنار جویبار |
بسیار سرد، نب کودکان را به سرعت کاهش می دهد، مصرف مرتب آن پوست را جلا می دهد، درمان خلط، کاهش عفونت های بدن |