مردم شهرستان گناباد لهجه خاصی دارند که در روستا های شهرستان با تفاوت اندکی قابل فهم و مقایسه است.
ضرب المثل ها ریشه در گذشته دارد و بیانگر رخدادی عبرت آموز در گذشته است که پیوسته تکرار می شود.
در لهجه روشناوند از حرف شین زیاد استفاده می شود معمولاً به آخر کلمات آن را اضافه می‌کنند.
مردم گناباد مانند سایر ایرانیان به زبان فارسی که یکی از تقسیمات زبان آریایی است تکلم می کنند لهجه محلی گناباد در دهات این شهرستان متفاوت است و هر یک مختصاتی بخود دارند و بعضی قسمت ها با یکدیگر اشتراک دارند و این امر اختصاص به گناباد ندارد و در لهجه محلی بیلند یک نوع تخفیف و حذف و ایصالی است که همه دهات در آن مشترکند.
تاریخی که از قرن گذشته نسل به نسل در جریان گذرزمان به صورت رفتارهای گوناگون در افراد آن جتمعه تجلی می یابد ، گاهی چنان دستخوش تغییر می شود که از آن فقط یک نماد باقی می ماند . هر رفتار ساده ای که از شخصی در اجتماع سر می زند ناشی از انعکاس یک فرهنگ یا خرده فرهنگ است و گویش و لحجه محلی خود نیز یکی از این نمادها است
